Czym jest norma?

Normy dotyczące filtracji powietrza

Wybierając nasze filtry powietrza możesz mieć pewność, że zostały wyprodukowane przy zachowaniu najwyższej staranności i zgodnie z obowiązującymi normami.

Norma PN-EN 779:2012

to norma funkcjonująca od wielu lat na rynku europejskim. W tej normie kwalifikacja filtrów następuje na podstawie dwóch głównych wskaźników:

• stopień odpylania (Am)
• średnia wartość skuteczności filtracji (Em)

Powyższa norma dotyczy przeciwpyłowych filtrów powietrza do wentylacji ogólnej. Zgodnie z nią filtry klasyfikowane są względem ich parametrów, mierzonych z zastosowaniem opisanej w niniejszej normie procedury badawczej. Norma PN EN 779 zawiera wymagania, jakie powinny spełniać przeciwpyłowe filtry powietrza. Opisano w niej metody badawcze mierzenia parametrów filtra. Aby uzyskać wyniki do porównania i klasyfikacji, filtry powietrza są badane dwoma syntetycznymi aerozolami: drobnym aerozolem do pomiaru skuteczności filtracji dla cząstek w zakresie od 0,2 µm do 3,0 µm oraz grubym aerozolem do uzyskania informacji o chłonności pyłowej i skuteczności filtracji w odniesieniu do zatrzymania pyłu. Postanowienia normy stosuje się do badania filtrów powietrza o początkowej skuteczności filtracji mniejszej niż 98 % w odniesieniu do cząstek 0,4 µm. Na podstawie jego wyniku dokonuje się zaliczenia filtra do jednej z klas filtracyjnych.

Klasyfikacja ta umożliwia:

• definiowanie wymagań dotyczących wentylacji, klimatyzacji i jakości powietrza,
• porównywanie filtrów różnych producentów,
• wykorzystanie wyników badań filtra do wyliczeń wpływu zainstalowanego filtra na zużycie energii elektrycznej w trakcie jego eksploatacji,

Norma ISO 16890

W miarę upowszechniania się stosowania wentylacji mechanicznej oraz w kontekście coraz wyższych wymagań w zakresie jakości powietrza przy jednoczesnej konieczności minimalizacji zużycia energii w 2016 roku powstała norma ISO 16890. Norma ta weszła w życie w połowie 2018 roku zastępując normę PN EN 779. Norma ISO 16890 została wprowadzona ze względu na potrzebę bardziej szczegółowego spojrzenia na zagadnienia dotyczące filtracji powietrza. Według tej normy klasyfikacja filtrów powietrza jest przeprowadzana w oparciu o wielkość cząstek zanieczyszczeń pyłowych PM10, PM2,5 oraz PM1.

Różnice pomiędzy normą
PN-EN 779 a ISO 16890

• norma ISO 16890 umożliwia bardziej praktyczną ocenę skuteczności filtracji ułatwiając dobór odpowiedniego filtra
• całkowitej zmianie uległ sposób oznaczeń literowo-cyfrowych poszczególnych klas filtracyjnych; filtry wstępne klasy G1, G2, G3, G4 zostały zastąpione jedną wspólną klasą opisaną jako ISO Coarse z podaniem stopnia sprawności wyrażonej w procentach ( np. ISO Coarse 35%) a górną granicą tej grupy jest minimalna sprawność 50% uzyskana dla specjalnej mieszanki pyłu testowego określanego jako PM10; wyższe klasy filtrów są oznaczane jako ISOePM10, ISOePM2,5, ISOePM1 również uzupełnione wyrażoną procentowo sprawnością (np. ISOePM2,5 65%)
• kolejna zasadnicza różnica pomiędzy normami jest związana z używanym do określenia klasy i sprawności filtra pyłem testowym; norma PN-EN 779 zakładała wykorzystywanie pyłu testowego o jednolitej frakcyjności 0,4 μm; norma ISO 16890 różnicuje frakcyjność pyłu testowego na trzy przedziały:– od 0,3μm do 1μm dla PM1
  – od 0,3μm do 2,5μm dla PM2,5
  – od 0,3μm do 10μm dla PM10
• norma ISO 16890 wymaga dwukrotnego testowania filtrów podczas badania ustalającego klasę; sprawdzana jest zarówno sprawność początkowa i sprawność końcowa filtra dla poszczególnych frakcji pyłu; w kwalifikacji podawany jest wynik będący średnią z obu testów uwzględniający dodatkowo minimalną skuteczność filtracji dla cząstek PM1, PM2,5, PM10 i to właśnie ta wartość stanowi kryterium graniczne dla zaklasyfikowania do danej grupy ISOePM

Norma PN-EN 1822:2009

W zakresie wymagań dotyczących zapewnienia czystości pyłowej w maju 2010 została wprowadzona nowa norma: PN-EN 1822:2009 „Wysoko skuteczne filtry powietrza (EPA, HEPA, ULPA). Klasyfikacja, badanie parametrów, znakowanie filtrów powietrza.”

Norma PN-EN 1822:2009 dotyczy badania parametrów filtrów absolutnych HEPA (H13-H14), w miejscu ich wykonania, czyli u producenta. Wszelkie deklaracje zgodności wystawiane przez dystrybutorów lub podmioty pośredniczące nie są dokumentami świadczącymi, że filtr jest wyprodukowany zgodnie z normą, czyli zachowuje wymagane parametry.

Filtry absolutne (HEPA) H13 i H14 w instalacji wentylacji pomieszczeń czystych tzw. clean rooms w obiektach stanowią ostatnią barierę dla zanieczyszczeń mikrobiologicznych nawiewanych z instalacji. Stosowanie filtrów absolutnych jest jednym z elementów zapewniających uzyskanie właściwej jakości i czystości powietrza. Pod tym względem jest to kluczowy element instalacji wentylacyjnej.

Badanie filtrów HEPA

Wyżej wymieniona norma nakłada na producentów filtrów absolutnych HEPA obowiązek sprawdzania każdej wyprodukowanej sztuki filtra. Wyniki testów muszą być udokumentowane w certyfikatach lub sprawozdaniach z badania filtrów. Dokument ten powinien w pełni informować o parametrach testu (przepływach powietrza, metodzie testowej, aerosolu, spadku ciśnienia, skuteczności minimalnej, miejscowej i całkowitej oraz o klasyfikacji wyniku po teście). Raport z testów filtrów absolutnych musi być częścią dokumentacji dostarczanej z filtrem. Należy połączyć wyniki testów z badań zgodnie z normą EN 1822-4 i EN 1822-5 w jeden raport.

Znakowanie filtrów HEPA

Dodatkowo, zgodnie z normą, filtr HEPA musi być oznakowany w:

• Nazwę, znak handlowy lub inną metodę oznaczenia w celu identyfikacji producenta
• Typ i numer seryjny filtra
• Oznaczenie normy
• Klasę filtracji i kierunek przepływu
• Nominalny przepływ powietrza dla warunków badania filtra

Znakowanie filtrów HEPA

Zgodnie z normą PN-EN 1822 każdy wyprodukowany przez nas filtr HEPA H13 i H14 jest badany w laboratorium zakładowym. Wyniki z testów są zebrane w dokumencie ze skanowania i dołączone do każdego filtra. Poniżej znajduje się przykładowy egzemplarz takiego dokumentu.

Atest PZH

Dla filtrów absolutnych produkowanych w Polsce lub wprowadzanych na rynek polski wymagane jest posiadanie atestu higienicznego Państwowego Zakładu Higieny. Na produkowane filtry posiadamy atest higieniczny PZH o numerze HK/K/0368/01/2017.

Norma ISO 29463:11

W październiku 2011 roku wydana została norma ISO 29463 ustanawiająca klasyfikację filtrów wysokiej skuteczności na podstawie ich wydajności, zgodnie z ISO 29463-2, ISO 29463-3, ISO 29463-4 i ISO 29463-5. Norma ta podaje również przegląd procedur testowych i określa ogólne wymagania dotyczące oceny i oznaczania filtrów, a także dokumentowania wyników testów. Metodyka badań jest zaczerpnięta z europejskiej normy EN 1822:2009 a norma ma na celu uwzględnienie wymogów i praktyk innych norm krajowych pozaeuropejskich krajów.

Globalnie obowiązująca norma ISO 29463: Wysokowydajne filtry i media filtracyjne do usuwania cząstek z powietrza ma na celu rozwiązanie problemu polegającego na trudności w porównywaniu wyników w związku różnorodnością metod testowania i dokumentowania przeprowadzonych indywidualnych testów filtrów HEPA i ULPA.

Norma ISO 29463, podobnie jak europejska norma EN 1822, jest podzielona na 5 części.

• Część 1: Klasyfikacja, badanie działania i znakowanie filtrów

W części tej określona jest klasyfikacja filtrów na podstawie ich wydajności, zgodnie z ISO 29463-2, ISO 29463-3, ISO 29463-4 i ISO 29463-5. Zawiera ona przegląd procedur testowych i ogólnych wymagań dotyczących oceny i znakowania filtrów, a także sposobu dokumentacji wyników testów. Oprócz określenia klas filtrów, ta część zawiera ogólne wytyczne dotyczące stosowania zalecanych metod testowych i ich podstawy w klasyfikacji filtrów. Standard zapisuje trzynaście klas filtrów. Norma dotyczy filtrów o wydajności wynoszącej od 95% do 99,999995%. Według tej normy filtry są podzielone na trzy grupy: E, H i U. Klasyfikacja filtrów jest związana z wydajnością MPPS, którą należy określić dla filtrów grupy H i U. W przypadku filtrów o niższej wydajności, czyli z grupy E, klasyfikacja jest przeprowadzana na próbkach statystycznych pod względem wydajności filtra zamiast pojedynczego testu. Ta część normy ISO 29463 jest więc bardzo podobna do normy EN 1822, a różnica polega głównie na odmiennej symbolice i oznaczeniu klas filtrów, czyli ISO 29463 zachowuje oznaczenia filtrów EPA, HEPA i ULPA , zastępując klasy filtrów E10-E12, H13-H14 i U15- U17 następującymi 13 klasami filtrów:

– Filtr EPA (wydajny filtr cząstek stałych) ISO 15 E – ISO 30 E
– Filtr HEPA (wysoko-wydajny filtr cząstek stałych) ISO 35 H- ISO 45 H
– Filtr ULPA (filtr powietrza o bardzo niskiej penetracji) ISO 50 U – ISO 75 U

• Część 2: Produkcja aerozolu, urządzenia pomiarowe i statystyka dotycząca zliczania cząstek ISO 29463-2: 2011

W części tej opisano urządzenia do generowania i pomiaru aerozoli stosowanych do testowania wysoko-wydajnych filtrów i materiałów filtracyjnych zgodnie z ISO 29463-3, ISO 29463-4 i ISO 29463-5, a także metodę statystyczną do zliczania cząstek o niewielkiej liczbie zdarzeń.

• Część 3: Badanie płaskich materiałów filtracyjnych ISO 29463-3: 2011

Niniejsza część normy określa metody testowe do badania wydajności separacji mediów filtrujących, czyli skuteczności płaskich materiałów filtracyjnych.

• Część 4: Metoda badania w celu określenia szczelności elementów filtrujących – metoda skanowania ISO 29463-4 2011

Niniejsza część normy ISO 29463 określa procedurę badawczą „metody skanowania”, uważanej za metodę referencyjną określania szczelności elementów filtra. Stosuje się ją do filtrów o klasach od ISO 35 H do ISO 75 U (filtry HEPA i ULPA). W części tej opisane są także inne metody, które stosuje się do filtrów HEPA o klasach od ISO 35 H do ISO 45 H jak sposób badania szczelność za pomocą strużki olejowej w Załączniku A do normy, fotometryczne badanie szczelności w Załączniku B do normy oraz badanie szczelności za pomocą aerozolu stałego PSL w Załączniku E.

• Część 5: Metoda badania elementów filtrujących ISO 29463-5: 2011

W tej części ISO 29463 określona jest referencyjna procedura badania skuteczności filtrów dotyczącą najbardziej penetrujących wielkości cząstek (MPPS). Podane są także wytyczne dotyczące testowania i klasyfikacji filtrów na podstawie wielkości MPPS mniejszej niż 0,1 μm (Załącznik B) oraz filtrów zawierających media filtracyjne w postaci (naładowanych) włókien syntetycznych (Załącznik C do normy).